Ugu horayn inta aanan dhiiban
ra'yigayga ku saabsan BBC Vs PUNTLAND waxaan jeclahay inaan fursadaan
uga faa'iidaysto inan halkaan ka salaamo shaqaalaha iyo tafaftirayaasha
websiteka Allsomali oo fursad noo siiyay inaanu ka dhiibano fikradeena
su'aalaha soo kordhaya ee u dhexeeya laanta afsoomaaliga ee BBcda iyo
shacabka reer Puntland.
Taariikhiyan idaacadda BBCda ee laanta af-soomaaliga waxay
shaqaynaysay in ka badan afartan sanno oo xiriir ah,waxayna ahayd
idaacad dhexdhexaadnimo iyo hufnaan ku caanbaxday oo ay dhamaan ummadda
Soomaaliyeed si isku mid ah ay wararka caalamka iyo dalkaba uga heli
jireen laakiin wixii ka danbeeyay bishii abriil ee sanadkii 2000
idaacaddu waxay noqotay meel lagu hungoobay oo aad loogu hanjabay.
Waxaan had iyo goor ka aqristaa maskaxdayda erayaddi ugu danbeeyay ee
maamulihii hore ee idaacaddu ka yiri markii uu ka tagayey idaacadda
abriil 2000 oo uu hadalkiisii ku soo gabagabeeyay inuu noo saaro
gabaygii abwaankii cabdulaahi Suldaan Timacadde ee "Dugsi maleh
Qabyaaladdi Waxay dumiso Mooyaane". Anigu waxaan is iraahdaa
maamulihii hore ee idaacadda Mr.Maxamed cabdulaahi waxaa uu dardaaran u
jeedinayay maamulka cusub ee idaacadda BBCda laanta afsoomaaliga iyo
shaqaalaheeda inay ka fogaadaan inay jilaan ama dhiirigaliyaan cudurka
qabyaalada ee soomaaliya aafeeyay maadaama idaac! addu saamayn wayn ku
leedahay dhamaan dhinacyadda soomaalida sida
ijtimaaciga,siyaasadda,dhaqaalaha IWM. waxaa kaloo ii soo baxday in
maxamed qabay dareen ah inuu ka cabsi qabay in qabyaaladdu soo gaari
karto sarta Bush House marka la fiiriyo cidda kabihiisa gashanaysay
markii uu tagayay.
haddaba maxaa is badalay mar haddii ay idaacaddii BBCdu yeelatay
tafaftire cusub?
XAGGA TAYADA IYO NUXURKA:
Ugu horaynba yuusuf garaad markii uu la wareegay hogaanka idaacadda
waxuu u dhaqmay sidii kacaan dal af-gambi ku qabsaday oo wixii kacaanka
aan la socon karin ama isir ahaan amaba fakir ahaan madaxa laga guro.
Waxaa uu cayriyay shaqaalihii khibradda lahaa ee idaacadda ka soo
shaqaynayay mudada dheer oo uu ku badalay wiilal yaryar oo ay isku hayb
yihiin oo aan lahayn waayo-aragnimo saxaafadeed. shaqaalahas cusub
intooda badan waxay ka shaqayn jireen idaacaddii Gen.Caydiid ee
nacaybka fidin jirtay ee la oran jiran "Codka shacabka".
Waxaad moodaa in abaalmarin loogu dalacsiiyay inay bush house soomaali u
fariistaan. Marka shaqaalahaas aan khibradda lahayn waxay idaacadda
gayaysiiyeen in ay tayada idaacadu hoos u dhacdo xagga turjumaada
wararka, diyaarinta barnaamijyadda,horumarinta afsoomaaliga iyo
eray-bixinta iyo xagga dheelitirka. waagii hore idaacadu waxay lahaan
jirtay doodo iyo waraysiyo ku saabsan arrimaha waaqiciga ah ee
soomaaliya ka taagan laakiin labadi! i sanno ee lasoo dhafay waxaad
moodaa in cabursanaan iyo jahawareer soo wajahay idaacadda.
DHEELI-TIRNAANTA IYO DHEXDHEXAADNIMADDA
Sida dad badani la socdo saxaafaddu waxay saamayn wayn ku yeelataa
horumarka ama dibudhaca ummadeed oo haddii si wanaagsan loo isticmaalo
waxay keeni kartaa horumarka iyo isfahamka ummadda laakiin haddii loo
isticmaalo si xun, sidda tii ka dhacday Rwanda sanadkii 1994 oo nin
suxufi ah oo huutuu ahi uu qabsaday codbaahiyihii idaacadda Kigaali oo
uu yiri " war bariiska waxaa ku dhex jira hal hal digir ah ee
halaga guro" si loo xasuuqo malyan ku dhawaadkii Tuutsiga
ahaa,waxaa imaanaysa isfahamdarro bulshadda soo kala dhexgasha.
idaacada BBCda laanteeda afsoomaaliga sanadihii ugu danbeeyay
waxaa ka muuqday ku tagri fal miisaankii ay lahaan jirtay idaacaddu.
Waxaa dadka sida aadka ah u dhuuxa dhaqdhaqaaqa idaacadda ay dareemayaan
inay halkaas ka soo urayso sanuun qabyaaladeed oo haddii ay sii socoto
keeni karta in dadku si tartiib ah u dareemaan in sarta Bush house ay
tahay dhibaato ka mid dhibaatooyinka soomaalida haysta oo laga nasan
la'yahay.
waxaad dareemaysaa in tafaftiraha idaacaddu uu koobiyaynayo
siyaasadda kooxaha Soomaaliya ka jira qaar ka mida,
Boqolkiiba 70 waxaa lagu saleeyaa barnaamijyadda idaacadda
sumasalaaxidda iyo taageeradda qaar ka mid kooxaha ka jira Muqdisho
sida kooxda carta . Wariyayaasha u jooga magaalooyinka xamar iyo
hargaysa waxay u dhaqmaan oo lagu dhiirigaliyaa inay u hadlaan sida
afhayeenadda somaliland iyo Cabdiqaasin. dadka qaar waxay ku tilmaamaan
wariyaha yuusuf garaad xamar u jooga "madfaca idman ee carta".
Goboladda kale ee soomaaliya waxaa la geeyaa wariyayaal lid ku ah
dadka dega ama caadaqaatayaal ah oo sheega waxii lagu amro,kuwaas oo
buunbuuniya xumaanta iyo iska horkeenka ummadda. tusaale ahaan Puntland
waxaa Yuusuf garaad geeyay markii la dhisay nin siyaasi ah oo Cabdulaahi
Yuusuf kula tartamay doorashaddii madaxwaynanimada ee Puntland 1998 inuu
halkaas uga soo waramo. waa dhurwaa hilbo ku rar adigoo og inuu cunayo.
markii shirkii carta socdayna waxaa kale oo Puntland BBcdu wariye uga
dhigtay shaqsi lagu yaqaan seeflaboodnimadda oo ahaa tafaftiraha
jariiradda Riyaaq ee ku hadasha afka ururka Al-itixaad al islaami
oo ay aad isaga soo horjeedaan shacabka iyo madaxda Puntland.
tafaftiraha cusubi wuxuu bilaabay olalle uu meelaha soomaaliya nabadu
ka jirto sidda Puntland uu ku burburinayo isagoo isticmaalaya aaladda
warbaahinta halka uu doonay inuu afkiisa ku nabadeeyo meelaha xiisaduhu
ka jiraan sida Muqdishu oo uu wariyihii dhexdhexaadka ahaa ee Yuusuf
xasan uu eryay oo uu ku badalay nin aan dareemayn inay dhagaysanayaan
dad xog-ogaal u ah arrimaha Soomaaliya.
Midda kale, barigii hore shaqaalaha idaacaddu way miisaanaayeen xagga
lahjadda iyo goboladda ay ka yimaadeen laakiin ayaamahan waxaa xaqiiqo
ah in tafaftiraha cusubi dhallinyaro bacdii wali ku dhagan tahay oo ay
isku hayb yihiin uu qoray halka shaqaalihii khibradda lahaa laga
cayrshay sannad ka hor.
Ugu danbayntii waxaa dad badan oo Soomaali ah u cadaatay inaan dheg
jalaq loo siin dardaarankii cabdulaahi Suldaan timacadde iyo Maxamed
cabdulaahi oo ay tolo'aydii soomaalidu ay gaartay daarta laanta
af-soomaaliga ee BBCda.
hadraawi wuxuu yiri," daahyaley anaa furay dabadayna lama xiro
dooduna inoo furan"
F.J.Shillinson
|